Met Cisca in Servië heb ik geruime tijd gecorrespondeerd en de weergave daarvan is hier te lezen. Inmiddels hebben we besloten onze correspondentie wél voort te zetten maar niet meer hier te plaatsen. juli 2019
Mei 2019
Hallo Emie,
Ik wou dat ik kon zeggen dat het beter ging maar jammer genoeg niet. Heb nog altijd pijn en merk duidelijk dat het mij ook beperkt in mijn beweeglijkheid. Voor de rest gaat het hier goed. We hadden in het voorjaar veel regen en dat maakte dat we veel moesten stoken. Niets is erger dan een koud huis. We hebben ook ons jaarlijks feest gevierd, namelijk l Djurdjedan. Omdat hier in Servië voor volwassenen geen verjaardagen worden gevierd ,viert men wel een christelijke feest wat van vader op zoon wordt doorgegeven. Op zo’n dag komen vrienden en kennissen en vooral de trouw – en doopgetuigen. Dan zitten we met 16 mensen aan tafel en de dag erna nog eens met 8. Het was een geslaagd feest.
In de moestuin is nu gras ingezaaid en goed opgekomen en daar worden in het najaar de nodige fruitbomen geplant. Ik heb dit voorjaar echt genoten van de bloeiende fruitbomen die ik vanuit de woonkamer kon zien.
Kleindochter lana gaat dit jaar naar de 1e klas en daarvoor worden de kinderen aan alle kanten gekeurd door zes verschillende dokters, natuurlijk niet op één moment daar moesten ze 25km verderop voor en het eerste onderzoek was het ergste: om 7uur daar zijn en om 11uur klaar. Ik vind het zowat kindermishandeling.
Ik heb inmiddels meer mijn ritme gevonden en heb mij ook beter met mijn lot verzoend. Zonnig weer maakt het leven een stuk makkelijker.
Groetjes aan iedereen, Cisca
De laatste twee zinnen dateren van 23.07.19 en vormen een mooie afsluiting
Hier gaat het goed,ik loop nog niet als een kievit maar het gaat. We hebben het erg druk want 5 augustus wordt Lena gedoopt en trouwen haar ouders. Ondanks dat we het feest klein houden komen er toch nog veertig gasten. We vieren het thuis dus je begrijpt heel veel voorbereiding. Vrijdag moet ik weer terug komen bij de orthopeed en ik heb wel een paar vragen aan hem. We hebben hier een slechte zomer zoveel regen en kou zijn we niet gewend. De jongelui zijn maar twee maal in het zwembad geweest.
Hallo Emie,
November 2017
Hier weer eens bericht van mij uit Servië. Ik ben drie weken in een revalidatiecentrum geweest en kwam daar half oktober weer uit. Ik heb daar behoorlijk aan mij zelf gewerkt met hulp van de therapeuten en weet nu wat ik kan en nooit meer kan. Had daar zes soorten therapie en iedere middag ging ik nog zwemmen in een 30 gr. ozon bad. De familie hier keek enorm op van de vooruitgang en ik moet zeggen het gaf mij ook een goed gevoel drie weken aan mijzelf te werken.
In het revalidatieoord geloofde men mij niet als ik vertelde dat ik 69 was. De therapeuten vertelden aan elkaar dat ik bijna spagaat kon maken.
Sinds een tijdje slaap ik zonder slaaptabletten en pijnstillers gebruik ik ook niet meer. Draai alweer aardig mee met het huishouden en iedereen houdt rekening met de dingen die ik niet meer mag doen. We hebben besloten om komend jaar de moestuin behoorlijk te verkleinen want dat is met een goede supermarkt hier in het dorp niet meer zo noodzakelijk. Ook is het iets waar ik niet meer mee kan helpen. Vanaf morgen begin ik weer met het kraken van de walnoten. Het zijn er genoeg weer dit jaar ik schat dat ik er weer 40 kg van kan verkopen. De val is nog niet helemaal uit ons leven want ik moet de apotheek nog aanklagen om enige schadevergoeding te krijgen. Als dat lukt kunnen we de badkamer laten renoveren want een ligbad is niets meer voor mij.
Op 17 januari is onze vierde kleindochter Lena geboren. Ik had verwacht dat Lana (nu vijf jaar) naar de kleuterschool zou gaan ,maar haar ouders hadden anders besloten. Ze is nooit jaloers geweest maar vroeg en vraagt wel heel veel aandacht. Dat maakte dat ik minder tijd had of nam om blogs te lezen en commentaren te geven. Om tien uur was ik moe en ging naar bed.
In juni heb ik mijn rechter heup gebroken en op daarna heb ik een heup prothese gekregen. De hechtingen zijn er afgelopen zondag uitgehaald en nu wacht ik op (wat hier normaal is) op de verwijzing naar een kuuroord voor revalidatie. De details over het ziekenhuis zal ik je besparen. Ondertussen heb ik geleerd om dingen uit handen te geven en me niet te ergeren als niet alles op zijn plek staat en dat soms dingen anders gaan als dat ik het zelf zou doen.
Laat naar bed gaan doe ik nog steeds niet want ik merk dat mijn lichaam moet herstellen dus om negen uur is het tegenwoordig voor mij bedtijd.
Lekker aan het genieten en werken in het zonnige Italië. Lekker hè, de zon op je bol? Ik ben weer helemaal in mijn sas hier. We hebben het vooral heel erg druk gehad met het oogsten en het verwerken er van. We hebben weer voor een jaar doperwten, gele en groene sperziebonen, haricot verts en snijbonen in de vriezer gedaan. De opbrengst was zo goed dat we van alles ook wat aan de buurvrouw hebben gegeven want bij haar was de tuin mislukt. Door geldgebrek heeft ze niet op tijd (voor het frezen) kunstmest gestrooid en het resultaat was nihil. Ook hebben we de eerste tien kilo augurken ingemaakt en dertig halve liter potten met abrikozenjam gemaakt. Dus nu wat inmaak betreft eerst een maandje rust. Omdat ik in Nederland wat boodschappen heb gekocht en die overmorgen hier aankomen heb ik ook meteen de voorraadkast schoongemaakt en geordend. Zo is het voor mij makkelijk om de nieuwe voorraad netjes op te ruimen. Wat heb ik zoal gekocht; thee, kroepoek, nasikruiden, roggebrood, paracetemol, stroop, zalm en bruine basterdsuiker.
Paracetamol is bij jullie spotgoedkoop, hier betalen wij voor tien tabletten één euro en in Nederland heb je er daar vijftig voor. Natuurlijk ben ik mijn vaatdoeken niet vergeten en vanaf overmorgen heb ik weer twaalf nieuwe vaatdoeken, waar een mens zich al op kan verheugen.
Ik weet niet of er interesse is bij jouw lezers in onze briefwisseling want ik zie geen of heel weinig reactie, neemt niet weg dat ik het gewoon gezellig vindt om jou te schrijven. Maar ik had het ook leuk gevonden als er van de lezers vragen kwamen. De eerste drie weken ga ik me helemaal richten op de loge’s en na deze periode laat ik weer wat van mij horen.
Groetjes Cisca
Heerlijk om kinderen, kleinkinderen en broers, schoonzussen en neven en nichten te zien. Maar mensen wat is het koud in Nederland, echt koud. Ik had gedacht 2e en 3e week van juni dat is bijna zomer en ik had twee lange broeken en ook twee vestjes mee. Na twee dagen ben ik naar de Hema gegaan en heb een paar long sleeves gekocht en pantykousjes. Ik was vergeten dat het bij jullie altijd waait en dat het dan ook een koude wind is.
Men heeft in Nederland een andere hartelijkheid dan men hier gewend is en ik kan nu zeggen dat ik in de bijna tien jaar dat ik hier woon aardig ‘ verservied’ ben en daar ben ik blij om.
Zoals ik verwacht had vond ik het winkelaanbod enorm groot en waarom gaan zoveel mensen iedere dag boodschappen doen? Is dat een tijdverdrijf of een hobby? Hoeveel soorten melk en yoghurt heeft een mens nodig en het vreemdste vond ik toch wel de kant en klare groentepakketten voor soep, chili , salade. Alsof het zo moeilijk is als je toch al bij de grootgrutter ben om tomaten, uien, tomatenpuree en bouillonblokjes uit de vakken te pakken.
Jonge kinderen rennen al van school naar clubjes en verenigingen en buitenspelen is er bijna niet meer bij. Na vier dagen verlangde ik alweer naar huis, naar man, zoon, schoondochter en kleindochter en het bezig zijn in huis en tuin. Nu om 21.30 uur is het 27 graden maar wel al donker
Kortom ik ben geweest, heb het gezien en laat nu de familie maar weer deze kant op komen. Misschien dat ik nog een keer in de bollentijd ga maar dan weet ik van te voren dat het koud en winderig is bij jullie.
Groetjes Cisca
De feestdagen hebben we weer achter de rug. 1 mei (1e Paasdag) eerst de kinderen gehad die eieren kwamen halen. Altijd leuk die blije kinderen te zien en die er voor hun de mooiste en vooral in hun ogen de sterkste eieren uit zoeken. Nog iets lekkers erbij en ze zijn tevreden weer verder gegaan. Voor onze kleindochter had de paashaas nog het een en ander verstopt en die was meteen door het dolle heen. Pasen duurt hier drie dagen en de tweede en derde dag gaan de mensen naar de begraafplaats. Daar wordt dan ook koek , eieren en drinken bij de graven neergelegd en zodra men weg is komt de zigeunerbevolking de spullen bij de graven weghalen. Ja zo heeft ieder z.n Paas.
Voor Djurdjedan hadden we een speenvarken gebakken en zo hadden we dus het traditionel maal van soep, sarma (gevulde koolrolletjes) speenvarken met koolsalade en koek toe. Wat ook iets echt van hier is dat als de visite weer naar huis gaan ze dan van alles van het maal mee naar huis krijgen. Dus een bakje soep, een bakje sarma, biggenvlees en koek. Daar moet je met inkopen echt rekening mee houden.
Afgelopen zaterdag kwamen ze ons uitnodigen voor een bruiloft: ik zal het proberen te beschrijven. De getuigen gaan alle mensen langs die uitgenodigd worden. Ze hebben een grote witte sjerp om zodat je meteen kan zien dat het om een bruloft gaat en een fles met sliovic bij zich. De tekst die in Nederland op een trouwkaart zou staan wordt dan opgezegd en iedereen (volwassenen) drinkt een slok sliovic op het bruidspaar.Als aandenken geef je dan een handdoek of lap stof mee voor het bruidspaar. Grappig hè. Ik vindt het echt een leuke traditie.
De voorberreidingen voor mijn vakantie zijn bijna achter de rug. Alle boodschappen zijn op een paar kleine dingen na in huis en ze kunnen het er zeker mee redden tot ik terug kom. Het eerste verse fruit hebben we al weer kunnen plukken (kersen) ook al viel het resultaat tegen dit jaar. Ook hebben we de walnoten kunnen verkopen Zoals je weet, hebben we een walnotenboom en die heeft dit jaar vijftig kilo gepelde walnoten opgebracht en daarvan hebben we er veertig kilo van verkocht. Hadden we meer gehad had den wie die ook kunnen verkopen.
Ja als je een tijdje niks van je laat horen heb je meteen een heel epistel te schrijven.
31 maart is de tuin gefreesd en we zijn meteen 2 april begonnen met inzaaien en planten. Als eerste is er 35 kg aardappels in de grond gegaan en daarna 2 kg pootuien. Ik kan je zeggen dat is een aardig stuk tuin ingezaaid. Dezelfde dag hebben we ook de doperwten gezaaid en vandaag de sperciebonen, snijbonen , witte bonen, mais, verschillende courgettesoorten komkommers . Morgen gaan we bieten, wortelen, pasternaak, prei, pompoenen en selder en peterselie zaaien. In je vorige brief vroeg je of we ook voorzaaiden in potten en ik kan je zeggen wij zaaien alles in de volle grond. Het eerste jaar dat ik hier woonde heb ik aan de (oudere) buurvrouwen gevraagd hoe ze de tuin inzaaiden en plantten en daar heb ik veel van geleerd. In Nederland hadden we ook wel een moestuintje maar dat gaat toch anders dan hier. Hier worden de boonsoorten niet in een geul gezaaid maar in kuiltjes waar men 4 of 5 bonen zaait. Ik ben dat net zo gaan doen en de opbrengst stelt niet teleur. Aan het eind van de maand april gaan we tomaten en paprikaplanten kopen en worden die dan ook geplant. Voor een 7 , 8 cent koop je dan een plantje en dan weet je wel zeker dat ze het doen.
Voor de rest zijn we nu ook veel weg , 24 april hebben we hier verkiezingen en omdat mijn man lid is van een politieke partij gaan we veel meetings af. Vaak hebben we op zo’n dag ook nog een af andere bezichtiging en we ontmoeten en spreken zo weer andere mensen.
Groetjes Cisca
10.03.16 Hallo Emie,
Met het zaaien van de tuin ben ik nog helemaal niet bezig en daar wacht ik ook nog even mee, eerst even afwachten hoe het met de nattigheid hier gaat. In 2014 hebben we overstromingen gehad en nu is het zuiden van het land weer mis. De noodtoestand is voor het hele land afgeroepen zodatde regering op tijd maatregelen kan nemen. Je ziet: genoeg om me druk over te maken. Ik las dat jullie dit jaar wat minder naar Italie willen gaan. Dat zal wel vreemd zijn en je zal best veel met je gedachten daar zijn, jezelf afvragen hoe het daar allemaal is.Ik hoop dat je geniet van je uitstap naar Caldese
groetjes Cisca
17.02.16 Hallo Emie,
Moet toch heel erg nadenken wat ik nu zou kunnen schrijven, veel nieuws is er niet te vertellen en we sudderen een beetje door tot het echt voorjaar wordt. Volgende week gaan we het zaad voor de tuin kopen. Niet omdat we al aan het zaaien gaan maar meer omdat de keuze van kwaliteitzaad een stuk beperkter wordt. Ik denk nog circa een maand dat de tuin gefreesd wordt en als dat gebeurd is, wordt er ook meteen ingezaaid. Alles wordt meteen in de volle grond gezaaid en dat is een goede dag werk. Ik hoef dat niet alleen te doen er zijn altijd wel buurvrouwen die komen helpen en de eersten hebben zich al gemeld.
In een blogje vroeg je je af of ik ook fietste hier. Je moet weten dat ik in Nederland best wel veel fietste naar mijn werk en ik heb ook mijn fiets vanut Nederland hiermee naar toe genomen. De eerste jaren hebben wij nog wel veel gefiets maar zodra je uit het dorp bent , ben je op de fiets eigenlijk niet veilig. Verkeersregels zijn er voor veel mensen om zich daar niet aan te houden. Toen we hier net woonden vroeg iedereen zich af wat voor werk ik deed want ik had toch van die tassen op mijn fiets. Die fietstassen heb ik nog steeds en vinden wij heel prettig als we in het dorp een boodschapje doen. Verleden week heeerste hier een buikvirus die gezorgd heeft dat de vrouwen hier in het huis het bed moesten houden. Gelukkig gaat alles gewoon door en de mannen koken en wassen ook. Om eerlijk te zijn de mannen koken meer dan de vrouwen.
Voor komende winter hebben we de eerste 12 kuub hout alweer binnen en dat is eenderde van wat we verstoken. Hout wordt ieder jaar duurder maar we hebben toch geen andere manier van stoken en ik ben altijd blij als we het hout op ons erf hebben staan.
Groetjes van deze kant, Cisca
03.02.16 Hallo Emie,
Ook ik ben blij dat de dagen langer worden want sowieso is het hier een uur eerder donker dan in Nederland. Daarbij komt dat de huizen hier best wel donker zijn want doorzonwoningen bestaan hier niet. Natuurlijk is het ’s ochtends ook eerder licht dan in Nederland maar de eerlijkheid gebiedt mij om op te biechten dat ik dan nog meestal in bed lig. De winter is dit jaar niet zo koud als andere jaren en er is hier ook weinig wind dus voelt het ook niet zo koud aan als in Nederland.
De verzekeringskwestie is voor ons niet goed afgelopen . Wij krijgen niets uitgekeerd , omdat ik wakker was en zoveel mogelijk uit heb gezet, is er GEEN BRAND UITGEBROKEN en dat de zekering is doorgebrand doet niet ter zake dus van hun kant doen ze niets. Wij betalen per jaar 300 euro opstalverzekering en je begrijpt dat die niet meer verlengd wordt. Nu ik dit schrijf voel ik weer de woede in me opkomen. De airco is gemaakt en de eerste tv staat ter reperatie. Gelukkig berekenen ze hier geen voorrijdkosten en zijn de reparaties vaak ook niet zo duur als in Nederland. Zo gaan we het rijtje af en laten we iedere keer iets maken of vervangen. Rustig aan.
6 maart wordt onze jongste kleindochter 4 jaar. We rekenen dan op minimaal 25 gasten die ook blijven eten. Toevallig zaten we vandaag te bedenken, wat wordt het een speenvarken of kip aan het spit? Lekkere rundvleessoep voor en dan nog aangevuld met salade en patatjes dan kunnen de kinderen ook smullen. Hier wordt (met feest) altijd taart toe gegeten en dan verschillende taarten en de meesten willen dan wel drie of vier soorten proeven. Ikzelf ben niet zo van zoet dus doe daar ook niet aan mee. Kado’s worden pas uitgepakt als de visite weg is, op die manier kan je niemand beledigen als het kado niet zo leuk uitpakt. Ik heb nog twee kleindochters in Nederland en als alles gaat zoals het nu gepland is, ga ik in juni naar Nederland zodat ik bij de balletuitvoering van mijn middelste kleindochter kan zijn. Spannend na 9,5 jaar om weer in Nederland te zijn, kan ik meteen weer vaatdoeken kopen, LOL! We zijn nog steeds bezig met het pellen van de walnoten en nu ligt er 15 kg in de vriezer dus nog het een en ander te gaan.
Groetjes van mijn kant en tot mails Cisca
02.02.16 Ha Cisca,
19.01.16 Hallo Emie,
De kerstversiering is weer ingepakt en naar zolder gebracht en het huis ziet er weer ruim uit. Gisteren er een hele tijd mee bezig geweest, maar het is weer achter de rug. We hadden vier dagen loge’s en onze kleindochter heeft enorm genoten van de extra aandacht en opmerkzaamheid die dat voor haar bracht. Ze genoot ervan om met meer mensen aan tafel te zitten en dan vooral heel belangrijk, alles te vertellen wat er te eten was. Omdat wij best wel mondiaal koken was er op een gegeven moment de vraag ‘uit welk land komt dit eten’en voor ons was het leuk te zien dat ze per dag meer gingen eten.
We zijn al begonnen met de aankoop van het vlees voor de worstmakerij. Gelukkig hebben we dat niet in november gedaan want het was toen veel te warm om de worst op de juiste manier te laten drogen. Zelfs op tv hier lieten ze zien dat er bij heel veel mensen de worst, ham en spek slecht werd in het rookhok. Spek en casle rib staan al in de pekel en zodra de worst gemaakt is en de eerste rook krijgt wordt die ook in het rookhok gehangen. Deze worst zal precies klaar zijn als we de verjaardag van kleindochter vieren. Maar in de vriezer zit ook nog wat, dus geen nood als het wat anders loopt. Wij maken twee soorten worst en net over de grens in Bosnië maken ze maar één soort. Grappig zoals alles hier streek- gebonden is.
Er ligt nu wel wat sneeuw, maar om te spreken over een echte winter, dat is overdreven. Zoals al een paar jaar heeft het hier wel genoeg geregend en de grond is behoorlijk drassig. Dat hebben we ook gehad in 2014 en het resultaat was dat wij in mei moeten evacueren. Dat hoop ik nooit meer mee te maken. Gelukkig kan ik niet in de toekomst kijken en moeten we het allemaal over ons heen laten komen.
Groetjes van Cisca
08.01.16 Hallo Emie,
Wij zijn het oude jaar uit gegaan met een behoorlijke pech. De zekering in de stoppenkast is doorgebrand om zes uur ’s morgens en daardoor zijn twee tv-toestellen, de huistelefoon, een laptop, de koelkast, de magnetron, drie adapters van het tv aanbod (soort ziggo) de airco en de motor van onze grote elektrische poort allemaal doorgebrand. En wie weet wat er nog meer aan verborgen gebreken zijn. Vandaag is de expert van de verzekering geweest en hoe of wat het allemaal gaat aflopen merken we nog wel. Waar we nu wel mee bezig zijn is het pellen van de walnoten. Ik had je al eens geschreven dat we een hele grote walnotenboom hebben en verleden jaar heb ik van die boom 40 kg gepelde walnoten verkocht. Dit jaar is de opbrengst nog meer , maar niet alleen bij ons en daarom is de prijs behoorlijk gezakt. Voor ons is het een extraatje dus hebben wij besloten om pas na de feestdagen te gaan pellen en dan de voorraad in de vriezer te bewaren en later te verkopen als de aanvoer op de markt minder is. Dus zitten we nu iedere avond een uur walnoten te pellen. Ook brei ik momenteel heel veel. Ik heb nog steeds wol en garen liggen wat ik vanuit Nederland heb meegenomen en deze winter heb ik al twaalf mutsen, twee sjaals, twee paar wanten voor thuis gebreid en voor kraamvisite een babytrui, twee paar kindersokken en voor de baby (1 jaar) een spencer gebreid. Dat is een kledingstuk dat hier heel veel gedragen wordt en toen het vierjarige zusje de spencer zag was ze verdrietig dat die niet voor haar was. Dus ik heb naar meteen beloofd dat ik voor haar er ook een zou maken . Vervelen doe ik me nog steeds niet. Volgende maand gaan we het zaad kopen voor de moestuin , eerst volgende week de vriezers schoonmaken en daarna worst maken en roken.
Groetjes Cisca
08.01.16 Hallo Emie
Als eerste bedankt voor je beste wensen. Ik weet hoe druk je het kan hebben met het wonen op twee locaties. Ik weet nog dat, als ik in Nederland in de stad was, ik meestal wel wat zag , waarbij ik dacht, dat is handig voor in Servië. Het aanbod hier was toen nog gering maar dat is in de loop van de tijd erg verbeterd en misschien zijn mijn verlangens en eisen verminderd. Hier zijn alle feestdagen nog niet helemaal voorbij , vandaag 2e Kerstdag (maar dat wordt de laatste jaren bijna niet gevierd) en volgende week 14 januari Servisch Nieuwjaar. De gewone Kerst maken we altijd een lekker maal op de Nederlandse manier en voor het Servisch Kerstfeest kookt onze schoondochter. De gewoontes en tradities hier verschillen van dorp en streek, wat hier zo hoort is ergens anders weer heel anders. De dag voor Kerst is erg belangrijk. Badnji Dan. Ik schreef het al eerder die dag wordt er niets dierlijk gebruikt en het eten bestaat uit vis, aardappelsalade en gebakken bonen. Na de kerkdienst wordt er in familiekring gegeten en in heel veel huizen wordt er nog stro naar binnen gebracht en snoepgoed gestrooid. De kinderen krijgen van Bozic Bata een klein kadootje en een enorme zak snoep. Onze schoondochter had acht soorten koekjes gebakken in enorme hoeveelheden en een specialiteit (cesnica) van gedroogde vruchten gemalen walnoten is filodeeg waarin een muntstuk verstopt wordt en als je die krijgt ben je het hele jaar verzekerd van geld. (Doet me altijd denken aan Drie- Koningenbrood). Voor oud en nieuw hebben wij weer oliebollen en appelflappen gebakken en een zalm- en huzarensalade gemaakt en de schotels mooi opgemaakt met hamrolletjes, gevulde eieren en allerlei vissoorten. Ik heb het nog expres nagevraagd bij mijn schoondochter maar voor de oud en nieuwviering hebben ze hier geen speciale hapjes. Hier wordt, en dan vooral in de steden, oud en nieuw in de restaurants gevierd met een gewone maaltijd en Servische muziek en dans.
08.01.16 Ha Cisca,
19.12.15 Hallo Emie,
Je leest het goed. Het is vandaag hier St. Nicolaas. En dat lijkt helemaal niet op het Sinterklaasfeest zoals je dat in Nederland gewend bent. Volwassen mensen vieren hier niet hun verjaardag maar ieder gezin heeft wel een christelijk feest: SLAVA Daar zijn er heel van en de grootste zijn Djurdjedan en Sv. Nicolas. Op zo’n feest komen (schoon)familie , vrienden en bekenden (die het zelf niet vieren) en er wordt gegeten en gedronken. Wat wordt er meestal gegeten; soep, sarma, speenvarken met koolsalade en taart of heel veel huisgemaakte koek. Nu is het ook vastentijd voor heel veel gelovigen en bestaat het eten uit vissoep, sarma van vis, gebakken vis met aardappelsalade en taart. Tijdens de vastentijd mag er hier wel alcohol gedronken worden en koek en snoep mag ook als er maar geen dierlijke produkten inzitten. Sommige mensen hebben op deze dagen wel vier of vijf bezoeken af te leggen en dan moet je ook nog bij ieder bezoek wat eten. Hier is het ook een gezegde: iedereen viert Djurdjesan of Sv. Nicolaas , of je viert het zelf of je gaat op bezoek Natuurlijk gaat men niet met lege handen op bezoek en men neemt minstens koffie, wijn en chocolade mee in een papieren kadotasje en voor eventuele kinderen ook wat lekkers. Vaak wordt er behoorlijk uitgepakt en krijgt ieder gezinslid wel wat. Wij zelf vieren Djurdjedan en dat valt op 6 mei. Deze dagen worden doorgegeven van vader op zoon
Zo weer een weetje over de tradities hier. Ik wens jou en allen die je lief zijn hele fijne feestdagen toe en natuurlijk ook de lezers van onze briefwisseling.
Groetjes Cisca
07.12.15 Hallo Emie,
Inderdaad beginnen we ook al aan de Kerst te denken en juist vandaag zijn alle kerstspullen van zolder gehaald. Dus de komende dagen de kerstboom versieren en de rest van de kerstversiering neerhangen. Het kerstdiner heben we al uitgekozen en we doen het niet al te gek zodat we niet op Kerstdag uren in de keuken moeten staan.Heel veel dingen maken we van te voren klaar zodat er tijd is om gezellig te zitten. Ikzelf ben van kindsaf gewend om met de Kerst kado’s onder de boom te hebben en die traditie houden we er in. Zoals ik al zei voor de volwassennen nuttige dingen en voor kleindochter wat speelgoed. Vanaf oktober ben ik al aan het kopen zodat niet alles op het laatste moment moet. Hier in het dorp is vrijwel niets verkrijgbaar en in de stad 25km verderop kom ik ook niet zo vaak. Het meeste haal ik als we naar Bosnie gaan, een keer per maand, om de boodschappen te doen. Dat is voor ons 35 km rijden en de keuze is daar veel groter en de prijzen duidelijk lager dan bij ons in Servie. De kerstboom blijft dan staan tot 14 Januari (Servisch Nieuwjaar) en daarna zijn we het ook wel zat.Wij vieren twee keer Kerst, een maal op 25 december, de tweede keer is het orthodoxe Kerstfeest op 7 januari. De dag voor Kerst (Badni Dan) wordt er hier traditioneel gegeten. Vis, aardappelsalade en bonen. De hele dag wordt er geen vlees en zuivel gebruikt en kinderen tot 10 jaar komen een tak brengen (ikdenk eiken) die je het hele jaar in je huis moet laten hangen en die van het oude jaar in de kachel verbranden. Sowieso zijn ze hier erg traditioneel met eten en op de meeste feesten heb je het zelfde eten. Soep, sarma( gevulde koolrolletjes) of gevulde paprika , speenvarken, koolsalade en taart. Zo weer wat weetjes van hier en mochten de lezers nog vragen hebben dan hoor ik het wel, Groetjes Cisca
06.12.15 Ha Cisca,
Zo, het Sinterklaasfeest is gevierd en langzaam richten we de blik op Kerstmis. Niet dat we er al daadwerkelijk mee bezig zijn maar ik ben nogal een planner en denk alvast na over wat we met wie wanneer gaan eten. Gaat dat bij jou ook zo? Jullie hebben dus pakjes onder de boom, staat ie al? En heb je de kadootjes al in huis. Zorgen jij en je man dat er voor iedereen iets is, of hanteer je ook het lootjes-systeem?
25.10.15 Hallo Emie,
Hier alles goed. Ik heb wat op me afgeroepen in mijn vorige bericht want sinds die tijd is er geen dag voorbij gegaan zonder stroomstoring. Ook hebben we vanaf zondag geen internet gehad. Dat zijn toestanden die je in Nederland niet kan voorstellen. Hier is het Sinterklaasfeest geen kinderfeest. Nieuwjaarsdag krijgen de kinderen hier een kadootje van Opa Vorst (Deda Mraz) ook krijgen ze vaak met Pasen een kadootje.. Wij zelf vieren hier 25 december Kerst en dan hebben we kado’s onder de boom. Alleen voor onze kleindochter speelgoed of iets dergelijks en voor ons nuttige dingen . Net wat je zegt het gaat om een gezellige dag. Ook hebben wij ieder jaar voor onze kleindochter een adventskalender. De eerste sneeuw hebben we afgelopen zondag gehad . Het was wel niet zoveel maar er kon toch een kleine sneeuwpop gemaakt worden. Verleden week hebben we zuurkool gegeten maar dat was de ingemaakte kool van verleden jaar die ik in portie’s in de vriezer had gedaan want het duurt ongeveer zes weken dat de zuurkool helemaal klaar is om te eten. Het vat staat hier op de veranda en blijft daar staan tot maart. Is er dan nog over, dan gaat het de vriezer in. Etenswaar uit Nederland mis ik niet echt, onze kleindochter wel, die is gek op pepernoten, speculaas, ontbijtkoek en stroopwafels. En als we nasi eten pakt ze meteen de pot met gebakken uitjes. Als er iemand komt ben ik wel blij als ze belegen of oude kaas meenemen , maar echt missen ; nee. Wat ik wel mis uit Nederland is vaatdoekjes, dweilen en lekkere theedoeken. De theedoek wordt hier ook gebruikt voor het poetsen en oude lappen gebruiken ze als dweil. Ik houd me nog vast aan vaatdoekjes enzo , dat vind ik wel zo hygiënisch.
23.10.15 Ha Cisca,
Het kwam er even niet van je te mailen en bestoken met nieuwe vragen. Maar daar ben ik weer. Alles goed? Nog steeds druk met alle voorbereidingen voor de winter? Vieren jullie het sinterklaasfeest nog? Ik neem aan dat jullie zonen er in NL mee opgegroeid zijn? Of kent Servië een soort gelijk kinderfeest? Wij zijn er in deze periode altijd wel druk mee omdat mijn man de rol van goedheiligman nogal eens op zich neemt. Dat vereist voorbereiding en ook het kopen van kadootjes slokt wel wat van onze tijd op. We houden het altijd wel eenvoudig, het gaat er meer om dat je een gezellige avond met elkaar viert waarbij de kinderen nuttige en aangename pakjes krijgen. De groten trekken een lootje en maken voor die persoon ook een gedicht. Surprises maken we niet, zolang we het nog met kleintjes vieren.
Ik zag dat in onze omgeving in Italië sneeuw ligt, hoe is dat bij jullie? Heb je al eigengemaakte zuurkool gegeten? En zijn er ook dingen die je echt mist uit NL zoals drop en hagelslag. Zelf mis ik dat soort dingen nooit als we in Italië zijn maar zodra we weer hier zijn eten we graag nasi.
Nou Cisca, vragen genoeg denk ik. Ben weer benieuwd naar je antwoord. Hartelijke groet uit Delft
10.11.15 Hallo Emie,
De tuin is omgeploegd, dus vóór die tijd de laatste gewassen van de tuin gehaald en verwerkt. Dinsdag heb ik de paprika in reepjes gesneden en in zakjes in de vriezer gedaan en vijf kilo bieten gekookt. Die heb ik woensdag geraspt en in boterkuipjes ingevroren. Donderdag zeven porties rode kool gekookt ook voor de vriezer en de pastinaak ook vriezer klaar gemaakt. Vrijdag de laatste bieten geschild en geraspt en die zijn rauw in de vriezer gegaan zodat we er nog altijd bietensap van kunnen maken. Ik moet zeggen de vriezers zitten goed vol en dat moet eigenlijk niet want vanaf nu is het ook de tijd voor de slacht en daar helpen we vaak bij anderen mee. Na afloop van zo’n dag krijg je dan ook weer een pakketje vlees mee naar huis dus er moet ruimte komen. Je vroeg hoe we het doen met stroomuitval. Nou daar wen je wel aan , hier is er zowat iedere week wel stroomuitval en voor de vriezers kan het niet zoveel kwaad als je die niet open doet blijven ze nog steeds goed onder nul (dat hebben we getest) en mocht het echt wat langer duren dan hebben we een aggregaat maar die gebruiken we alleen in hoogste nood. Vanaf half oktober stoken we nu elke dag . We hebben een houtgestookte kachel waarop voor de rest van het huis radiatoren op zijn aangesloten. Eigenlijk hebben we dus cv maar wel met een gezellige kachel. Het hout hebben we in juli en augustus gekocht en dat hoeft alleen nog maar één keer doorgekloofd te worden. Morgen gaan we pas de kool in het vat doen want daar waren we nog niet aan toe gekomen.
Groetjes Cisca
06.11.15 Ha Cisca,
Wat een fruit uit eigen tuin kunnen jullie eten. Is alle aanplant gedaan nadat jullie er zijn komen wonen in 2007 of stonden er al oude fruitdragende bomen? Van de kiwi heb je al eens schreven dat je het eerste jaar twee en het volgende jaar honderd vruchten hebt en dat in deze tijd van het jaar de kiwi’s geoogst kunnen worden. Lekkere vitaminebommetjes zijn dat. De twee kiwi’s die er bij ons hangen, hebben we aan hun lot over moeten laten. Maar als er volgend jaar veel hangt zullen we voor olijven en kiwi-oogst terug moeten komen.
Jullie hebben drie vriezers, schrijf je en dan denk ik meteen aan de elektriciteit en de betrouwbaarheid van de stroomleverantie. Gaat dat altijd goed of zijn jullie zo zelfvoorzienend dat er ook een aggregaat staat?
Hartelijke groet Emie
05.11.15 Hallo Emie
Je had een vraag over onze zelfvoorzienigheid. Ik zal proberen er wat over te vertellen . Met groente en fruit voorzien we zelf in 95% van onze behoefte en die laatste 5 % proberen we niet te halen. Van groente en fruit kopen we: citrusfruit en bananen. Van groente: champignons, soms wat kool, sla en heel soms tomaten. De rest zijn we zelfvoorzienend en dat komt omdat we een hele grote moestuin hebben en drie vriezers. Aan fruitbomen hebben we appel, peer, pruim, perzik, nectarine, abrikoos, kers, kiwi, kaki, druiven, aardbeien, vijgen en frambozen. En dan ook nog walnoten (daarover later meer) en hazelnoten. Alles wordt gebruikt en verwerkt. Hier wordt eind maart de moestuin ingezaaid en gepoot en alles wordt (het meeste) eind juni/half juli geoogst en verwerkt. Daarna is de temperatuur te hoog en alles zou verbranden op de tuin of je moet de hele dag gaan beregenen. Vorig jaar bijvoorbeeld hebben we helemaal geen aardappels bijgekocht en een Hollander is immer een aardappeleter. Er gaat veel tijd zitten in alles te verwerken c.q. inmaken en als er vragen zijn kom ik er graag op terug. Voor ons is het gewoon maar voor een ander misschien niet helemaal duidelijk.
Groetjes Cisca
01.11.15 Ha Cisca,
Hebben jullie een lekker familieweekend gehad? Je kan het geloven of niet maar ons dorp heeft de taartenwedstrijd op drie fronten gewonnen. De taart , zoals die opgemaakt was, de smaak en snijbaarheid van de taart en misschien wel de belangrijkste; de publieksprijs. Onze vereniging van vrouwen is een gemiddelde doorsnee van de vrouwen uit het dorp. Iedere leeftijd is vertegenwoordigd en de meesten zijn huisvrouw. Met elkaar hadden we besloten dat het een herfstthema moest worden en de taart zag er uit als de bovenste 10cm van een houten ton en die was versierd met alle herfstoogsten van marsepein namelijk druiven, eikels, rozenbottels, kastanjes, maiskolf en pompoen (zie foto). Iedereen draagt wat bij aan de kosten maar met zo’n grote groep is dat een kwestie van één of twee euro, dus ook voor iedereen haalbaar. Gisteren vertelde een van de jongere vrouwen me dat ze me zou leren dansen, ik heb gezegd dat dat vrijwel niet mogelijk was want wat ik beslist niet heb is een ritmegevoel. Bij de gezellige avonden hier is het volksdansen een van de hoogtepunten en daar doet oud en jong aan mee. Het volksdansen wordt hier met de paplepel ingegoten en iedere plaats heeft wel een folklore vereniging. Morgen gaan we de laatste bieten, wortelen, pastinaak, pompoenen en selderij uit de tuin halen zodat die van de week omgeploegd gaat worden. Ook gaan we deze week de kool in het vat doen zodat die mooi kan verzuren. Je ziet het we zitten nog niet stil. Groetjes van deze kant. Cisca
30.10.15 Hallo Emie
29.10.15 Hallo Emie
Hier zijn we nogal druk in de weer met de laatste voorbereidingen voor de winter zodoende dat ik geen tijd had om eerder te antwoorden, ben ’s avonds te moe. In 1969 heb ik mijn man leren kennen die als gastarbeider naar Nederland was gekomen om daar te werken als slager. In 1971 zijn we getrouwd en hebben twee zoons gekregen. In 1997 hebben we hier in Servië een huisje met 2100 vierkante meter grond gekocht met de bedoeling er een vakantiewoning van te maken. Toen zijn we ook gaan nadenken over de “oude dag” want dat dit een probleem voor ons zou worden was wel heel erg duidelijk. Mijn man had geen recht op voltallig AOW en had door invaliditeit geen pensioen opgebouwd. En mijn pensioen zou ook niet veel zijn doordat ik veel deeltijd had gewerkt. We hebben toen besloten dat we niet van de “bijstand “wilden leven maar ons “vakantiehuis” ons woonhuis zou worden. Omdat we hier praktisch geen woonlasten hebben (geen hypotheek of iets dergelijks) kunnen we nu normaal leven van onze AOW. Sinds januari 2007 wonen wij hier en volgens de mensen spreek ik de taal goed alhoewel ikzelf niet tevreden ben. Ik heb het naar mijn zin maar dat is ook omdat de weggooi maatschappij in Nederland me best tegen begon te staan. Het uiterlijk vertoon om “iemand” te zijn hoeft voor mij niet zo . Dat is in het heel kort antwoord op je vragen,. Een foto van mij erbij zetten komt misschien nog wel eens als er een onderwerp is waar ik een leuke foto voor heb.Groetjes Cisca
26.10.15 Ha Cisca,
Vanuit Servië reageer je af en toe op mijn blog en uit je verhalen maak ik altijd op dat je daar een compleet ander leven leidt dan wij in Nederland doen. Maar ook de verschillen met Italië zijn groot, al zullen er zeker overeenkomsten zijn. Ik ben natuurlijk heel benieuwd hoe je daar terecht bent gekomen. En sinds wanneer woon je er? Spreek je de taal? Heb je het er naar je zin? Nu ik begin met vragen stellen, merk ik dat er nog heel veel vragen naar boven borrelen. Maar laten we niet overhaast te werk gaan. Beetje bij beetje ga ik je beter leren kennen en ik moet zeggen: ik ben heel benieuwd naar je antwoorden.Hartelijke groet uit Delft, Emie
Wonen in Caldese (Italië) 